კონსტიტუციის თანახმად, საქართველო ევროინტეგრაციაზე ორიენტირებული სამართლებრივი სახელმწიფოა, რაც სამართლიანი არჩევნების შედეგად ფორმირებული რეალურად დამოუკიდებელი საკანონმდებლო ორგანოს გარეშე მხოლოდ ფიქციაა. ამასთან, ევროპულ კავშირში გასაწევრიანებლად არა მარტო სამართლიანი საპარლამენტო არჩევნები გვაქვს ჩასატარებელი, არამედ პოლარიზებული პოლიტიკოსებისა და საზოგადოების სამართლებრივი სახელმწიფოს მშენებლობის საერთო მიზნის მისაღწევად გაერთიანებაც არის აუცილებელი.

საერთო სესიების სასამართლოებში მუშაობს 163 მოსამართლე, რომლებიც აირჩევიან ასევე რვა წლიანი ვადით. საერთო სესიის სასამართლოების იურისდიქცია მოიცავს მცირე თანხების სარჩელებს სამოქალაქო საქმეების, საოჯახო საქმეების, ასევე შტატის ზოგიერთ საგრაფოში, სადაც შექმნილი არ არის სხვა დამოუკიდებელი სასამართლო, ქონების სამემკვიდრეო საქმეების და არასრულწლოვანთა საქმეების განხილვებს. 

უმაღლესი სასამართლო სააპელაციო წესით განიხილავს საჩივრებს რაიონული, საანდერძო და სამემკვიდრეო, ასევე მუნიციპალური სასამართლოების გადაწყვეტილებებზე და განაჩენებზე. იმ შემთხვევაში, თუ საჩივარი შეტანილია რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილებებზე და განაჩენებზე, მაშინ აპელანტი მხარე უნდა მოელოდეს განმეორებითი სასამართლო პროცედურების დაწყებას, იმ შემთხვევის გარდა, როცა სხვა პროცედურა დადგენილია შტატის სტატუსური სამართლით.

სააპელაციო სასამართლოები განიხილავენ სისხლისა და სამოქალაქო საქმეებს და მათი გადაწყვეტილებები საბოლოოა და არ საჩივრდება გარდა იმ გამონაკლისებისა, რომლის სამართლებრივ საშუალებას იძლევა უმაღლესი სასამართლოს კომპეტენციები. საქმეთა განხილვის პროცედურები ერთნაირია უმაღლეს და სააპელაციო სასამართლოებში.

მას შემდეგ, რაც ცნობილი გახდა, რომ მეცნიერებათა აკადემიის ეროვნულ პრობლემათა შემსწავლელი საბჭოს განცხადება „ვარდების რევოლუციის" შემდეგ სახელმწიფო დროშის ცვლილებასთან დაკავშირებით („ხუთჯვრიანი დროშა არაქართულია და კანონდარღვევით არის მიღებულიო!", 27.05.2019) ხელისუფლებამ რეაგირების გარეშე დატოვა, საქართველოს პატრიარქს, წმინდა სინოდის წევრებს, პარლამენტის თავმჯდომარეს, პრემიერ-მინისტრს, პრეზიდენტს, თსუ-სა და საპარტიარქოს უნივერსიტეტის პროფესორებს, მედიასაშუალებებს, აგრეთვე პოლიტიკური პარტიების ლიდერებს მივმართე და პოზიციის საჯაროდ დაფიქსირება ვთხოვე (არსი გაზეთ „რეზონანსში" გამოქვეყნდა, 12.02.2024).

აშშ-ის სასამართლო სისტემა მსოფლიოში ერთ ერთ რთულ და საინტერესო სახელმწიფო ინსტიტუტების ერთიანობას წარმოადგენს. ეს სისტემა ერთმანეთთან აკავშირებს ხელისუფლების სასამართლო და ადმინისტრაციულ ორგანოებს მართლმსაჯულების განხორციელებისას. 

მოსამართლე - სამ წელზე ნაკლები სასჯელების მქონე დანაშაულების საქმეებს პირველი ინსტანციის წესით განიხილავენ პრეტორული სასამართლოები (დაახლოებით 1000 ერთეული). 1988 წლის რეფორმის შემდეგ, ტრიბუნალები ორი პროფესიონალი მოსამართლისა და ორი ექსპერტის (ქალი და კაცი) შემადგენლობით განიხილავენ იმ არასრულწლოვან პირთა ბრალდების საქმეებს, რომლებიც 18 წლის ასაკს არ არიან მიღწეული. 

დამოუკიდებელი საქართველოს დროს ის შეიცვალა, რომ მოსამართლეების კანდიდატს აღარც მმართველი პარტია წარადგენს და არც ხალხს აღარავინ ეკითხება მნის არჩევას, რადგან ეს თანამდებობა დანიშვნითი გახდა, ანუ ჩამოერთვა დემოკრატიული ელემენტი. ასევე გაუქმდა ერთი პროფესიონალი და ორი არაპროფესიონალი მოსამართლეების კოლეგიალური ინსტიტუტი და საქმის განხილვა დაევალა ერთპიროვნულად მხოლოდ ერთ მოსამართლეს, რაც ასევე დემოკრატიულობის და მიუკერძოებლობის ელემენტების შეკვეცას წარმოადგენდა. 

ერთადერთი გზა და ამ ურთულესი მდგომარეობიდან თავის დაღწევის ერთადერთი შანსი იმაში მდგომარეობს, რომ ისევ კონსტიტუციის ფუძემდებლურ დებულებას მივმართოთ, რომელიც ამჟამად მოქმედი ძირითადი კანონის მე-3 მუხლიდან გამომდინარეობს. რადგან ეს ნორმა მთელ მსოფლიოს უცხადებს, რომ საქართველოში ხელისუფლების წყარო მხოლოდ ხალხია და რადგან ძალაუფლება ხორციელდება უშუალო დემოკრატიის სხვადასხვა ფორმების მეშვეობით, ამიტომ რეფერენდუმი არის სწორედ უშუალო დემოკრატიის ფორმა და ახალმა პარლამენტმა რეფერენდუმის მეშვეობით და ხალხის მხარაჭერით უნდა მიიღოს ახალი კონსტიტუცია. 

საქართველო დამოუკიდებელი სახელმწიფოებრივი არსებობის 33-ე წელს ითვლის და რაოდენ დასანანია, რომ ოცდამეერთე საუკუნის პირველ დეკადაში, ანუ ციფრული ტექნოგიებისა და დემპოკრატიული განვითარების ხანაში, ჩვენი ქვეყანა ისევ საბჭოთა სასამართლო სისტემაში იმყოფება და მართლმსაჯულება არ პასუხობს ხალხის მოთხოვნებსა და საერთაშორისო გამოწვევებს. უფრო პირიქითი შინაარსის სახელმწიფო იდეოლოგია ხორციელდება, რომლის მიხედვითაც საქართველოში ოკეანის ტალღის სიმაღლის რეფორმები განხორციელდა და ჩვენს ქვეყანას აქვს ყველაზე მიუკერძოებელი და ხალხის სამსახურში მდგარი სასამართლოები. მართალია თავად ხალხი ვერ გრძნობს ვერც სახელმწიფოს მიერ გამარტივებული და იაფი სამართლებრივი სერვის-მომსახურების შეთავაზებას და ვერც ისეთი განცდა იგრძნობა, რომელიც მათ სამართლიანობის იმედს ჩაუნერგავს და სასამართლოს იმ ორგანოდ წარმოიდგენდეს, სადაც სიმართლის პოვნა იქნება შესაძლებელი.

დიდი მოაზროვნის მოყვანილ ციტატას შეუძლებელია, არ დაეთანხმო. ისეთ ფაქიზ და სათუთ თემას ეხება ეს წერილი, პირდაპირ სამართებლის პირზე გავლა მიწევს. „ვერ გაიარე, ყველაფერი დაისერე"-ო, ვგრძნობ პოტენციურ ოპონენტთა ხმას. სამართებელზე მოსიარულე, უკეთეს შემთხვევაში, ფეხის გულებს დაისერავს. არც უთქმელობა ეგების. სხვა თაობა მოვიდა, რომელიც ქვეყნის ბედზე მსჯელობს; თაობა, რომელსაც პრეტენზია აქვს, ქვეყნის წინსვლაში მის წამყვან და გადამწყვეტ როლზე. მათ გასაგონად უფრო...

მსოფლიო ახალი რეალობის წინაშე დგას - რუსეთ-უკრაინის ომის შედეგად წარმოშობილი პოლიტიკური და ეკონომიკური ცვლილებები ახალ პრობლემებს უქმნის სამყაროს, რაც მნიშვნელოვან ნეგატიურ ზეგავლენას ახდენს სხვადასხვა სახელმწიფოების ყოველდღიურ ცხოვრებასა და განვითარებაზე. ხოლო გლობალური მასშტაბის სანქციები, რომელიც ასევე ამ კონფლიქტის შედეგადაა პროვოცირებული, ანგრევს იმ ეკონომიკურ კავშირებს, რომელიც მანამდე არსებობდა.