უძრავი ქონების ბაზარზე არსებული სიძვირის პირობებში ადგილობრივ მოსახლეობას ბინის შეძენა სულ უფრო მეტად უჭირს. საქართველოში საცხოვრებელი ადგილები, ძირითადად, უცხოელებისა და ემიგრანტების ხარჯზე იყიდება. ამიტომ სპეციალისტები არ გამორიცხავენ, რომ ქვეყანაში საბინაო კრიზისი დაიწყოს.

იმ პირობებში, როდესაც მშენებლობა ძვირდება, შემოსავლები მცირედით იზრდება, სესხები კი მაღალპროცენტიანი და მოკლევადიანია, საქართველოს მოქალაქეებს უძრავი ქონების შეძენის შესაძლებლობა აღარ რჩებათ. ამ პრობლემის შესახებ სოციოლოგები დაუფარავად საუბრობენ და ამბობენ, რომ საქართველოში ბინების რეალიზების მაჩვენებელი, ძირითადად, არარეზიდენტებსა და ემიგრანტებზე მოდის.

როგორც ორგანიზაცია „ერი და სახელმწიფოს“ დამფუძნებელმა ზვიად ტომარაძემ დაადასტურა, ახალაშენებულ კორპუსებში ბინების უმეტესობას უცხო ქვეყნის მოქალაქეები ყიდულობენ.

„ქვეყანაში ძალიან მძიმე სოციალური ფონია. მოსახლეობას უჭირს და სწორედ ამით არის განპირობებული ხალხის ქვეყნიდან წასვლა. ნაცვლად იმისა, რომ საქართველო პროდუქციის ან რაიმე ნაწარმის ექსპორტს ეწეოდეს, ხდება ცოცხალი ძალის ექსპორტი.

საქართველოში კანონმდებლობა არის მოსაწრესრიგებელი ბინადრობის უფლების კუთხით, ასევე საემიგრაციო კანონმდებლობაც დასარეგულირებელია. ჩვენს ქვეყანაში ძალიან მარტივია შემოსვლა, ბინადრობის უფლების აღება და უძრავი ქონების შეძენა.

ვიცით, რომ მასშტაბური მიგრაცია იყო ბოლო წლებში, რამაც უძრავი ქონება ძალიან გააძვირა. ახალაშენებულ კორპუსებში ბინების აბსოლუტური უმრავლესობას ყიდულობენ უცხო ქვეყნის მოქალაქეები. რეალიზაციაში გარკვეული წილი ჩვენი ემიგრანტებისაც არის. ადგილობრივი მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი კი არ არის მსყიდველუნარიანი, რომ შეწვდეს მუდმივად მზარდ ფასს. ეს შემდეგ გავლენას ახდენს დემოგრაფიაზე, რადგან საცხოვრებელი ადგილის არ არსებობის პირობებში ახალგაზრდები დაოჯახებისგან თავს იკავებენ.

ბინების რეალიზება, ძირითადად, მიგრანტების და ემიგრანტების ხარჯზე ხდება. ეს ძალიან კარგად იცის ყველამ და არანაირი რეგულაცია არ არსებობს ამ კუთხით. უცხოეთში ძალიან კარგი მაგალითები არსებობს. 2018 წელს ახალ ზელანდიაში უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისთვის უძრავი ქონების შეძენა აიკრძალა. მაშინ დაუფარავად თქვეს, რომ ამას აკეთებდნენ ავსტრალიელების გამო, რადგან ისინი ყიდულობდნენ უძრავ ქონებას, რის შემდეგაც ძვირდებოდა ბინები და ახალი ზელანდიის მოსახლეობას არ ჰქონდა საცხოვრებლის შეძენის შესაძლებლობა. დემოგრაფიის სტიმულირებისა და გამრავლებისთვის მიიღეს ასეთი გადაწყვეტილება და ასევე იმისთვის, რომ ბინის ფასი ყოფილიყო დაბალი, რადგან ადგილობრივ მოსახლოებას ყიდვის შესაძლებლობა გასჩენოდა. ამას ვეთანხმები, დიდი ხნით არა, მაგრამ გარკვეული დროით შეიძლება მორატორიუმი დაწესდეს“, - განუცხადა „რეზონანსს“ტომარაძემ.

ასეთი ვითარების ფონზე, გაჩნდა მოლოდინი, რომ შესაძლოა, საქართველოში საბინაო კრიზისი დაიწყოს. აღნიშნულ მოსაზრებას ამყარებს ის ფაქტორიც, რომ უძრავ ქონებაზე მოსახლეობის დიდ ნაწილს წვდომა შეზღუდული აქვს და რეალურად უმრავლესობა საცხოვრებელს ვერ ყიდულობს. როგორც სოციოლოგი პაატა აროშიძე მიიჩნევს, ბანკის დახმარების გარეშე ბინის შეძენა, ალბათ, საქართველოს მოსახლეობის 5%-ს თუ შეუძლია.

„ძირითადი აქცენტი შეიძლება გაკეთდეს თბილისსა და ბათუმზე, რადგან ბინებზე მთავარი მოთხოვნა სწორედ ამ ქალაქებშია. ამ ორი ქალაქისგან განსხვავებულია სიტუაციაა ქუთაისში, გორში, ფოთში და ა.შ. ბათუმის ცენტრალურ ნაწილში 1 კვადრატული მეტრის ღირებულებას დაახლოებით იგივე ფასი აქვს, რაც თბილისში საბურთალოზე.

ბინათმშენებლები ცდილობენ აითვისონ ცენტრალური ტერიტორიები, რაც ზრდის საცხოვრებელის ფასს. ყველა ხარჯი გასაგებია, მაგრამ ისინი მაინც ძალიან დიდ მოგებაზე გადიან. არც ერთ მშენებელებს არ სურს გასვლა ქალაქის ცენტრალური ტერიტორიიდან, ასევე თბილისშიც. არადა, ამ დროს აუთვისებელია ე.წ. პერიფერიული ტერიტორიები.

მშენებელს ურჩევნია კორპუსი ცენტრალურ ადგილზე ააშენოს და თვითღირებულებაზე გაცილებით ძვირად გაყიდოს ბინა. ასეთ პირობებში, რა თქმა უნდა, საქართველოს მოქალაქეებს, რომელთაც ფიქსირებული ან სეზონური შემოსავალი აქვთ, ვერც იფიქრებენ სახლის ყიდვაზე. იმის იმედი კი ნაკლებადაა, რომ უძრავი ქონების ღირებულებამ დაიკლოს.

ბანკის დახმარების გარეშე ბინის შეძენა, ალბათ, საქართველოს მოსახლეობის 5%-ს შეუძლია. ბანკებში კი კრედიტის ხელმისაწვდომობის პრობლემაა. თუკი ადამიანმა მთელი შემოსავალი სესხის მომსახურებაში უნდა დახარჯოს, საბოლოო ჯამში, გაკოტრებული დარჩება და ბინას ვეღარ გამოისყიდის. საშუალოზე მაღალი შემოსავლის მქონე ოჯახისთვისაც კი, რომელიც გადასახადის გადამხდელია, პრობლემაა ბინის შეძენა. 3500-ლარიანი შემოსავლის მქონე ოჯახისთვის კი უძრავი ქონების შეძენა ძალიან ძნელია. მისმა წევრებმა ძალიან ბევრი უნდა მოიკლონ, რომ შეძლონ 10-15წლიანი კრედიტის მომსახურება“, - განუცხადა „რეზონანსს“ აროშიძემ.

მოსალოდნელ საბინაო კრიზისზე საუბრობს ეკონომისტი ოთო აბესაძეც და ფიქრობს, რომ თუ მოსახლეობის შემოსავლები არ დაეწია გაძვირების ტენდენციებს, ალბათ, საბინაო კრიზისამდეც მივალთ.

„კრიზისის წინა პერიოდი შეინიშნება იმ კუთხით, რომ სამშენებლო სამუშაოების წარმოების ხარჯები, საშუალოდ, 40%-ით არის გაზრდილი. ამას ემატება ბიუროკრატიული რეგულაციები, რომელიც მივიღეთ სამთავრობო პოლიტიკის შედეგად, რამაც ასევე გააძვირა სამშენებლო ხარჯი. ნებისმიერ შემთხვევაში, ეს ყველაფერი ჯამურად, გამოიწვევს წლიდან წლამდე უძრავ ქონებაზე ფასის ზრდას. რაც არ უნდა ვილაპარაკოთ ლარიზაციაზე, ეს ფასი მაინც დოლარშია წარმოებული და ადამიანების შემოსავლები ვერ ეწევა გაძვირების ტენდენციას.

ადამიანს არ შეუძლია, როგორც ევროპაში და ამერიკაშია, აიღოს იპოთეკური სესხი 20-30-40 წლით. აქედან გამომდინარე, ჩამოყალიბდა მოცემულობა, რომ უძრავ ქონებას, ძირითადად, ყიდულობენ არარეზიდენტები და საქართველოს მოქალაქეებისთვის, ფაქტობრივად, არ რჩება ის შესაძლებლობა, რაც უნდა იყოს. თუ დემოგრაფიულად ერი ვითარდება და ვიზრდებით, ადამიანებს სჭირდება საბინაო საკითხების მოგვარდება, თუ ეკონომიკა და შემოსავლები არ დაეწია მიმდინარე ფასების ზრდის ტენდენციას, ალბათ, მივალთ საბინაო კრიზისამდეც", - განუცხადა ოთო აბესაძემ „ბიზნესპრესნიუსს“.